Theo nhận định của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, hiện tượng ENSO ((El Nino Sounthern Oscillation) được dự báo nhiều khả năng tiếp tục duy trì trạng thái trung gian, từ tháng 11/2018 đến những tháng đầu năm 2019 sẽ chuyển sang trạng thái El Nino với xác suất khoảng 60 - 70%.

Lượng mưa ở Tây Nguyên từ tháng 9/2018 đến tháng 2/2019 phổ biến ở mức xấp xỉ TBNN (Trung bình nhiều năm). Tuy nhiên từ tháng 10/2018 đến tháng 2/2019 ở mức thấp hơn TBNN từ 15 - 30% và mùa mưa năm nay kết thúc sớm so với quy luật.

Đối với riêng Đắk Nông, theo nhận định của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh thì mùa mưa năm 2018 kết thúc sớm, các tháng cuối mùa mưa lượng mưa đạt thấp hơn so với trung bình nhiều năm, vì vậy hạn hán, thiếu hụt nguồn nước cho sản xuất từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2019 trên địa bàn tỉnh ở mức cao.

Chỉ mới bắt đầu vào mùa khô, tuy nhiên một số địa phương ở huyện Cư Jút đã đối diện với nguy cơ hạn hán sớm, điển hình là một số xã như Ea Pô, Đắk Drông, Đăk Wil… lượng mưa trong toàn mùa mưa thiếu hụt khá nhiều so với TBNN, trong mùa lũ không có trận lũ lớn nào xuất hiện, tổng số trận lũ xuất hiện ít hơn quy luật.  Do đó, mực nước và lượng dòng chảy trên các sông suối trong tỉnh giảm mạnh trong các tháng cuối vụ Hè Thu, lượng nước ngầm không được cung cấp thỏa đáng, các hồ chứa chưa tích đủ dung tích. Diện tích lúa và hoa màu thiếu nước đang ngày càng tăng. Hiện tại, người dân đang tưới cầm chừng. Nếu tình trạng thiếu nước tiếp tục, nguy cơ đối diện hạn hán sớm, thiệt hại về mùa màng chắc chắn sẽ xảy ra.

Một số xã ở huyện Cư Jút nhiều cánh đồng đã bắt đầu khô hạn vì thiếu nước
 

Trước vụ Đông Xuân 2018 -2019 sắp tới cần kiểm tra nguồn nước hiện tại, dựa trên thông tin dự báo mưa để xây dựng phương án sản xuất phù hợp. Cần nắm thế chủ động đối phó với El Ninô để có thể hạn chế thấp nhất thiệt hại có thể xảy ra. Để có nước phục vụ cho đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân, cần có các biện pháp tích nước phù hợp. Việc tích nước phải vừa đảm bảo an toàn hồ chứa, vừa đảm cho vùng hạ du và tích nước tối đa phục vụ cho sản xuất. .

Sở Nông nghiệp và PTNT, Chi cục Thủy lợi cần phối hợp với các địa phương, xây dựng các kịch bản ứng phó hạn hán, kèm theo đó là các giải pháp cụ thể như: Thiếu nước chỗ nào, tưới thế nào, vùng nào cần chuyển đổi…để trình Ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, chỉ đạo cụ thể.          

Dưới tác động El Ninô, diễn biến thời tiết sẽ có nhiều bất thường, cực đoan. Do vậy, các địa phương có "truyền thống" bị ảnh hưởng hạn hán nặng như Đắk Mil, Cư Jút, Krông Nô…nói riêng và toàn tỉnh Đắk Nông nói chung cần sẵn sàng trong công tác chủ động đề ra các biện pháp cần thiết để chủ động nguồn nước. Theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, nhận định đánh giá cụ thể cho từng công trình, từng khu tưới, chủ động thực hiện các phương án tích nước hồ chứa phù hợp, đảm bảo đạt dung tích tối đa vào vụ sản xuất Đông Xuân. Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị quản lý khai thác với chính quyền địa phương (UBND các huyện, xã, phường, thị trấn) để nắm bắt lịch gieo cấy. Trên cơ sở đó, đề xuất địa phương điều chỉnh kế hoạch gieo cấy phù hợp với tình hình nguồn nước. Đồng thời lập kế hoạch chi tiết triển khai các phương án cấp nước, thông báo đến các huyện, xã các tổ chức hợp tác dùng nước. Đối với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi cần tiến hành nạo vét kênh mương dẫn nước, bố trí người túc trực để điều phối nguồn nước nhằm đảm bảo tưới tiêu cho hàng nghìn hecta lúa, hoa màu. Tích trữ nguồn nước tại các hồ đập thủy lợi, đồng thời lên phương án dẫn dòng, bơm chuyển, điều tiết nước giữa các công trình thủy lợi để đảm bảo nguồn nước tưới tiêu cho cây trồng khi xảy ra hạn hán.

Lương Hằng

Nguyễn Thị Thanh Nhàn