Thực hiện Nghị định 94/2014/NĐ-CP ngày 17/10 2014 của Chính phủ, Quỹ Phòng, chống thiên tai tỉnh Đắk Nông được thành lập theo Quyết định số 700/QĐ – UBND ngày 19/5/2014 của UBND tỉnh. Quỹ không bao gồm ngân sách nhà nước và không có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước. Cơ quan quản lý Quỹ đặt tại Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, có con dấu và được mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước.

Theo như Nghị định 94/2014/NĐ-CP quy định, Quỹ này được chi cho các khoản: Hỗ trợ các hoạt động phòng, chống thiên tai (cứu trợ khẩn cấp về lương thực, nước uống, thuốc chữa bệnh và các nhu cầu cấp thiết khác cho đối tượng bị thiệt hại do thiên tai; hỗ trợ tu sửa nhà ở, cơ sở y tế, trường học, xử lý vệ sinh môi trường vùng thiên tai, sơ tán dân khỏi nơi nguy hiểm; chăm sóc y tế, thông báo, cảnh báo, báo động thiên tai tại cộng đồng...); Hỗ trợ chi thù lao cho người trực tiếp đi thu và các chi phí hành chính phát sinh liên quan đến công tác thu quỹ tại cấp xã nhưng không vượt quá 5% số thu thực tế hàng năm trên địa bàn cấp xã; Hỗ trợ các địa phương khác bị thiệt hại do thiên tai vượt quá khả năng khắc phục của địa phương.

Năm 2015 Quỹ phòng, chống thiên tai tỉnh Đắk Nông đã thu được 2.059.761.000 đồng/ 5.379.710.000 đồng đạt 38,29% so với Kế hoạch được phê duyệt; Năm 2016 thu được 3.005.099.000 đồng/ 6.120.854.000 đồng đạt 49,10% so với Kế hoạch được phê duyệt; Năm 2017 thu và truy thu được : 2.568.508.000 đồng/ 6.845.434.000 đồng đạt 37,52% so với Kế hoạch được phê duyệt; Năm 2018, tính đến ngày 16/11/2018 thu được 2.510.443.000 đồng/ 7.449.213.000 đồng, đạt 33,70% so với Kế hoạch được phê duyệt.

Như vậy, từ năm 2015 tính tới ngày 16/11/2018, Quỹ phòng, chống thiên tai tỉnh Đắk Nông đã tiến hành thu được 10.143.812.000 đồng. Căn cứ vào các nội dung chi Quỹ, đơn vị đã tham mưu cho UBND tỉnh chi hỗ trợ công tác phòng chống và khắc phục hậu quả thiên gây ra cho các đơn vị, địa phương với tổng số tiền 9.158.644.000 đồng.

Thiệt hại do thiên tai gây ra luôn là gánh nặng đối với bất cứ cá nhân, tổ chức nào phải gánh chịu nhưng việc đóng Quỹ Phòng, chống thiên tai vẫn còn là một câu chuyện chưa được thông suốt từ phía doanh nghiệp và người lao động.

Ông Lê Viết Thuận - Giám đốc Quỹ Phòng, chống thiên tai cho biết: "Quỹ Phòng, chống thiên tai có vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ, phục hồi, tái thiết sau thiên tai. Tuy nhiên, nhận thức cộng đồng về việc thu, nộp và sử dụng Quỹ này vẫn còn hạn chế, số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh còn ít, nhiều doanh nghiệp còn chần chừ trong việc nộp Quỹ. Người dân đa số còn thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo. Nhận thức của một số bộ phận cộng đồng người dân còn hạn chế, bất cập, thiếu đồng đều; thiếu các hình thức và sự quan tâm cao tới các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cụ thể cho các nhóm đối tượng, đặc biệt nhóm đối tượng dễ bị tổn thương. Do đó, chỉ tiêu thu Quỹ trong những năm qua không đạt so với Kế hoạch".

Việc đóng Quỹ phòng, chống thiên tai là bắt buộc theo quy định của pháp luật. Nhưng hiện nay, phần lớn doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh Đắk Nông vẫn chưa nhận thức rõ tại sao phải đóng Quỹ và Quỹ được sử dụng như thế nào. Cơ quan quản lý Quỹ Phòng, chống thiên tai cũng đã có các hoạt động phổ biến, tuyên truyền tới các địa phương nhưng do gặp khó khăn về chi phí nên Quỹ này vẫn chưa đi sâu vào đời sống của người dân trong tỉnh. Vấn đề đặt ra là làm sao để cho doanh nghiệp và người dân việc đóng Quỹ Phòng, chống thiên tai là hoàn toàn hợp lý và giàu tính nhân văn.

Ngày 14/9/2017, Chính phủ ban hành Nghị định 104/2017/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống thiên tai; khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi; đê điều Nghị định này quy định rõ các chế tài đối với từng hành vi vi phạm về việc đóng quỹ, như đóng thiếu, đóng chậm, không đóng quỹ. Tương ứng với mỗi hành vi vi phạm là một chế tài phạt khác nhau.

Việc thu, nộp Quỹ Phòng, chống thiên tai tỉnh Đắk Nông gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc khác nhau, nhưng giải pháp tháo gỡ chính vẫn là nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cá nhân, tập thể trong cộng đồng. Đắk Nông còn là một tỉnh nghèo, trình độ dân trí còn thấp. Trong khi đó, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thiên tai xảy ra càng bất thường, cực đoan, khó dự đoán. Nhu cầu sử dụng Quỹ Phòng, chống thiên tai ngày càng lớn và mang tính cấp bách. Do đó trong thời gian tới, các địa phương cần quan tâm và có các hoạt động truyền thông để phổ biến kiến thức cho người dân trong tỉnh, cần làm sao để người dân trong tỉnh nhận thức được việc nộp Quỹ phòng, chống thiên tai là trách nhiệm mang tính xã hội của mỗi công dân tỉnh Đắk Nông trong phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai./.

Lương Hằng

Nguyễn Thị Thanh Nhàn