Người dân lấy đá tại suối Đắkka, xã Quảng Tín, huyện Đăkrlấp, tỉnh Đắk Nông

Bước vào Nhà Triển lãm Âm thanh tỉnh Đắk Nông, đập vào mắt chính là bộ đàn đá ĐăkKa, theo tiếng M'Nông gọi là Goong Lú, nghĩa là Cồng đá. Bộ đàn này gồm 3 thanh là Tru, Trơ và Tê (nghĩa là Mẹ, Cha và Con). Theo lời kể của các già làng tại xã Quảng Tín, huyện Đăkrlấp, tỉnh Đắk Nông thì trước đây, họ lưu giữ những bộ đàn này để dùng vào việc cúng thần linh hoặc sử dụng trong các lễ hội của Bon, làng... nhưng sau đó vì cuộc sống du canh, du cư nên những bộ đàn đá này bị mai một và thất lạc dần. Theo các nhà nghiên cứu, bộ đàn đá Đăkka này có sự chế tác của bàn tay con người, đây là một hiện vật có giá trị rất lớn bổ sung vào bộ sưu tập nhạc cụ nhóm đá sừng, đóng góp mới cho việc nghiên cứu khoa học về các nền văn hóa nghệ thuật cổ xưa, đặc biệt là các dân tộc bản địa Nam Tây Nguyên.

Bên cạnh sự kỳ diệu của đàn đá Đăkka, một nhóm nghệ sĩ người Pháp đã tạo nên một tác phẩm giữa đàn đá Đăkka kết hợp với ứng dụng công nghệ tạo nên một âm thanh của đá rất huyền bí và đầy tính khám phá được trưng bày tại Nhà Triển lãm Âm thanh tỉnh Đắk Nông. 

Đàn đá Đăkka trưng bày tại Nhà Triển lãm Âm thanh tỉnh Đắk Nông

Theo dòng thời gian, chúng tôi tìm về suối Đăkka đến đây trao đổi với những cụ cao niên trong bon thì được biết, họ cũng không biết con suối Đăkka có tự bao giờ, chỉ biết rằng khi còn nhỏ được cha mẹ địu lên nương rẫy và thường xuyên nghỉ mát tại con suối Đăk ka. Chúng tôi tận mắt chứng kiến con suối cũng như tìm hiểu về những viên đá thì thấy khá nhiều điều thú vị. Đá ở đây rất khác với một số đá mà chúng ta thường thấy ở những con suối khác, có màu đen sẫm, chỉ cần cầm lên một hoặc vài thanh nhỏ trên tay và gõ thì phát ra âm thanh kỳ diệu, nếu có sự chế tác của con người thì những viên đá này sẽ là nhạc cụ đàn đá độc đáo mà không nơi nào có được./.  

Hoàng Nhân

Nguyễn Văn Chinh